Laten we het vooral leuk houden

Recensie van het publiek bij Leuk door BonteHond – gezien op Parade Utrecht 2016

(Deze recensie verscheen in een aangepaste versie in rekto:verso)

Wat is leuk? Dat is een voorstelling, in de Theatertoren.

Geen leuke grap? Dan heb je het concept van de grap dus niet begrepen. Maar laten we het vooral leuk houden, en doorgaan naar de recensie.

Het eerste dat opvalt, is dat het publiek van Leuk heeft gekozen voor een tribune als een panopticum; een ronde opstelling waarbij alle ogen naar het midden gericht zijn, zodat iedereen elkaar kan zien. Hierdoor vindt er sociale controle plaats, omdat iedereen zich er bewust van is dat hij of zij gezien kan worden. Dit is gebaseerd op het architectonische principe dat vooral toegepast is in koepelgevangenissen. Ik ben recensent, dus ik kom graag met vergezochte interpretaties die verder niets met de voorstelling te maken hebben, meer om even te laten merken dat ik ook iets met kunst gestudeerd heb dan om duiding te geven waar de lezer wat aan heeft.

Hoewel de opstelling een interessante laag toevoegt, worden er zo veel verschillende signalen gegeven dat zelfs ik soms niet meer weet hoe alles te interpreteren. Er hangt bijvoorbeeld op de rij voor me een lichte kotslucht. Ik kan niet achterhalen of die bedoeld is, en wat dat dan over de boodschap van het publiek zou moeten zeggen.

Wat in ieder geval duidelijk is, is dat dit publiek kritiek levert op de onverzadigbare behoefte aan leukheid op festivals. Dit wordt verbeeld door de eigen hang naar entertainment en comfort volledig door te voeren. Hierbij wordt opnieuw gebruik gemaakt van het panopticum. De ronde tribune bestaat eigenlijk uit drie rijen, maar sommige publieksleden doen alsof het maar twee rijen zijn, door de rij achter zich als rugleuning te gebruiken. Velen gaan bij het vollopen van het panopticum met lichte tegenzin toch naar voren zitten, maar één stel blijft verwoed de illusie van twee rijen volhouden, waardoor een ander stel aan de overkant van het panopticum op de grond moet gaan zitten. De boodschap van het volhardende duo: je kunt alles bereiken wat je maar wilt, als je er maar in gelooft.

Naast entertainment en comfort, bekritiseert dit publiek ook de behoefte aan makkelijk te begrijpen theater. De personificatie hiervan is een man op de eerste rij die na elke scène aan zijn buren begint uit te leggen wat er te zien is op het podium. De scènes wisselen elkaar in hoog tempo op.

Ondertussen wisselt het grootste deel van het publiek het lachen af met verbijsterde blikken, leeg glas sangria in de hand. De rest is vooral bezig met het bestuderen van de reacties van de anderen. In tegenstelling tot eerdere publieken die ik op dit festival zag, lijkt dit niet als doel te hebben om de eigen mening te peilen bij een ander. Het lijkt zelfs iets weg te hebben van pure interesse. Mijn blik kruist een paar keer die van één van de andere publieksrecensenten. Ik kijk snel terug naar de voorstelling, en lach nog maar eens hard.