Deze recensie verscheen in een aangepaste versie in rekto:verso
Recensie van het publiek bij Seven Years door Teddy shouldn’t smoke – gezien op 13 april 2017 bij WORM/UBIK te Rotterdam
Is het al tijd voor nieuwe vormen?
Hoewel meer variatie aan publieksopstellingen langzaamaan mainstream wordt, lijken sommigen er maar niet aan te kunnen wennen – zelfs in de underground. Het publiek van Seven Years onderzoekt deze conservatieve houding in een bewegingsvoorstelling waarin bepaalde archetypes worden belicht.
Bij het binnentreden in de zwarte doos van avant-gardistisch centrum WORM zijn enkele verschrikte gezichten te zien: het publiek mag niet op een gewone tribune. Op het podium zijn de stoelen in een vierkant opgesteld rondom een danseres. Wie plaatsneemt, wordt belicht door een voetlicht. Anonimiteit is niet mogelijk: ieder publiekslid wordt medespeler of onderdeel van het decor. Bijna iedereen reageert hierop door vanaf het begin in elkaar gedoken te zitten, met de armen over elkaar, soms extra aangezet door middel van een jas of tas op schoot.
Individuele ervaring
De één schikt zich in zijn rol als decorstuk en blijft drie kwartier in dezelfde houding zitten, de ander toont een dramatisch verloop door verschillende houdingen. Het is duidelijk dat het bekijken van de danseres geen massale aangelegenheid is, maar een individuele ervaring. Die ervaring wordt belichaamd door een vrouw in een hoekje, die vanaf het begin meebeweegt met de muziek en haar eigen feestje lijkt te bouwen. De ingetogen houding van iedereen om haar heen versterkt haar aanwezigheid.
Het Kijken
Naarmate het stuk vordert, wordt Het Kijken steeds meer het hoofdonderwerp. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen Male en Female Gaze, iedereen maakt de danseres tot een object door te kijken – tot ze terug kijkt.
Men heeft net een nieuw soort comfort gevonden in het idee een decorstuk te zijn, maar dan doet zich een nieuw gevaar voor. Als ze kijkt, kijkt men weg, of zoekt een andere manier om niet te hoeven reageren. De vrouw in het hoekje lacht daarentegen breed naar haar, lijkt zelfs eventjes haar duim op te willen steken.
Bezwijken
Als het publiek dan eenmaal gewend lijkt aan het risico van oogcontact met de danseres, gaat er opeens nóg een fel licht aan. Een meisje laat een zenuwachtige giechel los, en duikt na een blik van een ander verder in elkaar.
De vrouw in het hoekje begint iets kleinere bewegingen te maken. Even vindt ze de blik van iemand aan de overkant die dezelfde bewegingen maakt, glimlacht. Ze houden samen hun dans nog even vol, maar bezwijken onder de blikken van andere publieksleden. Beiden stoppen met bewegen, tot het moment komt dat ze mogen opspringen voor het applaus.
Eindoordeel
Het is fascinerend om te zien hoe het verzetten van een paar stoelen zo veel persoonlijke dilemma’s kan veroorzaken. Wat betekent het om te kijken, en om bekeken te worden? Is het een machtsspel, dat het publiek langzaam aan het verliezen is?
Wellicht is op een tribune zitten het enige overgebleven moment dat we niet bezig hoeven te zijn met ons voorkomen naar een ander, en is het daarom zo moeilijk om de oude vormen los te laten.
Ik geef dit publiek drie van vijf sterren