Recensie van het publiek bij Soselo in Siberia door Rosa Ensemble & 33 1/3 Collective i.s.m. Eefje de Visser – gezien op 27 mei 2020 – online
Hooggeëerd publiek, u dacht veilig te zijn in uw thuistheater? Helaas voor u maakt Publieksrecensies.nl een langverwachte doorstart, want onze recensent staat te trappelen om uw virtuele optreden te analyseren en beoordelen. Publieks-wat? Optreden? Beoordelen? Waar gaat dit nou weer over? Lees het hier (opent op nieuw tabblad)
In 2014 bezocht ik, toen nog als gewone ‘blogger’ zonder oog voor het publiek, de try-out van de openingsvoorstelling van Operadagen Rotterdam: Soselo in Siberia. Jammer, want ik weet nog dat de boottocht naar de Onderzeebootloods al een hele ervaring was, nog voordat we in die koude hal op de tribune klommen. Hoewel, het korte blogje uit 2014 eindigt wel met: “Het publiek is muisstil, op een aantal keer ‘zooo!’ na.”
Zes jaar later leert de ervaring dat zo’n keurig publiek vaak maar weinig recensiemateriaal oplevert. Dat is geen slecht teken en vaak voor de spelers wel zo prettig. Ik als recensent moet dan creatieve dingen gaan bedenken zoals sfeeromschrijvingen en persoonlijke anekdotes en het thema van de voorstelling in m’n tekst gaan verwerken en zo.
Eens kijken of het anders is als het publiek de voorstelling puur online bezoekt.
Het Rosa Ensemble zendt de registratie van Soselo uit via een video party op Facebook. Weer eens wat anders dan Zoom. Daarvan weet je toch niet zeker weet wat het precies met je gegevens doet, maar je gebruikt het maar omdat iedereen het gebruikt, anders mis je van alles. Nee, dan het oude vertrouwde Facebook.
Museum
Ook uit die oude blog uit 2014: “Daniel van het Rosa Ensemble waarschuwt ons dat dit een abstract, ‘inert’ kunstwerk is, dat misschien enige uitleg nodig heeft.” Anno nu zit hij, achter de bedrijfspagina van zijn gezelschap, klaar om vragen te beantwoorden in de chat. Eén kijker zit vlak voor aanvang – naar eigen zeggen – lekker te hangen op de bank met een kop thee. Naast nog iemand anders die een emoji van een koptelefoon stuurt, blijft het stil.
Dan begint hij zelf maar met uitleg geven bij wat we zien. Inspiratiebronnen, credits, metaforen komen voorbij in het felwitte chatvenster naast de registratie: in het donker staan muzikanten rondom een tent waarop animaties worden geprojecteerd, handig gecombineerd met live schaduwspel. Ik bedenk me intussen hoe bizar het is hoeveel van de beelden ik me nog kan herinneren na zes jaar. Verder heb ik geen vragen, want de uitleg is helder en volledig: over alles is nagedacht.
Het voelt een beetje als een video-installatie in een museumzaal: je staat er even bij te kijken, loopt eromheen, vervolgt dan je weg naar wat er verder nog te zien is, maar je blijft de muziek horen, dus waarschijnlijk keer je uit nieuwsgierigheid nog eens terug. Misschien duidt de stilte in de chat erop dat sommige bezoekers thuis ongeveer hetzelfde doen. Wie zit zich te vergapen aan de animaties en wie beluistert de muziek terwijl hij door andere tabbladen bladert? En wie heeft genoeg tijd om uitgebreid het museumbordje te lezen?
Muisstil
Tijdens een kort stukje gitaarmuziek komen er wat emojis van handjes, maar verder blijft het de hele voorstelling muisstil. Rosa Ensemble vraagt of er nog vragen zijn. De bezoeker met de thee bedankt met veel uitroeptekens en zegt dat ze ervan genoten heeft. Het woord ‘genoten’ wordt blauw uitgelicht. Ik zou ongeveer hetzelfde willen zeggen, maar dat voelt dan weer overbodig. Onderin staan de reactie-emojis groot en dwingend in beeld: kan ik daar misschien iets mee? Wat is het moment om daarop te klikken? En welke moet ik kiezen dan?
Als er geen vragen zijn, dan maar een fijne avond. Het wachten tot de video party wordt gesloten is als wachten tot iemand anders begint met klappen. Die stilte voor het applaus was altijd mijn favoriete moment in het echte theater. Binnenkort ‘mogen’ we weer, in stapjes. Ik weet nog niet of ik zin heb om weer terug te gaan.
De anderen zien alleen mijn stralende profielfoto en niet dat ik tijdens de eerste vijf minuten nog mijn diner naar binnen schrok, dan als toetje een kop koffie zet en even later een halve zak borrelnootjes wegwerk. Als een ander het waagt om in het echte theater zoiets in mijn buurt te doen, zou ik er een hele recensie aan wijden.
Hoewel ik die momenten van collectieve spanning in de lucht mis, zit ik ook wel lekker thuis, in mijn anonieme veiligheid zonder sociale codes en verplichtingen. Ik hoef me niet te haasten en niet na te denken over wat ik aantrek. Niet op zo’n tochtige boot helemaal naar zo’n ijskoude hal verbannen te laten worden. Deze besteding van mijn avond bevalt me wel prima. Ik laat het alleen niet merken.
Dit publiek krijgt drie van vijf sterren.